Ministerstwo Fantazji i Finansów

Minister Finansów nie lubi udzielać informacji publicznej. Powiedzmy więcej – Minister robi, co może, często naruszając prawo do informacji, przepisy UDIP i KPA, lekceważąc wykładnię sądów administracyjnych, żeby tej informacji nie udostępnić albo odwlec w czasie jej przekazanie.

Dowodem na to jest fakt, iż tylko do 17 kwietnia 2014 roku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał 25 wyroków w sprawach skarg złożonych przez NSZZ „Solidarność” na decyzje lub bezczynność Ministra, z czego w 21 wyrokach Sąd uznał skargi za zasadne. Sąd stwierdził, że ponad 30 decyzji Ministra narusza prawo i uchylił je lub uznał, że organ pozostawał w bezczynności. Koszty tej „zabawy” Ministra, jakby nie było Finansów, ponosi ostatecznie Skarb Państwa, czyli podatnicy. „Pan płaci, pani płaci, społeczeństwo płaci”.

Do pewnych rzeczy można przywyknąć, więc i my powinniśmy, ale są takie informacje publiczne, które w zasadzie bez żadnej dyskusji powinny zostać ujawnione na wniosek zainteresowanego podmiotu. Taką informacją jest to, kto z pracowników i kierownictwa dorabia poza MF za pozwoleniem Dyrektora Generalnego MF, co robi i gdzie. Jako związek zawodowy od dawna występowaliśmy z wnioskami o taką informację publiczną, jednakże Minister z uporem godnym lepszej sprawy odmawia udzielenia informacji o pozwoleniach na dodatkowe zatrudnienie swoich urzędników oraz osób kierujących podległymi Ministrowi Finansów urzędów, podając szereg wyimaginowanych przeszkód. To narusza nie tylko UDIP, ale także zasadę jawności życia publicznego, uniemożliwia poznanie opinii społecznej gdzie i czym, za zgodą Ministra, zajmują się jego podwładni. Taka wiedza to także element ograniczający możliwości korupcji, w sensie ogólnym i dosłownym (karnym).
Minister Finansów konsekwentnie odmawia tych danych, pod różnymi pretekstami. A to, że nie jest to informacja publiczna w ogóle, a to że stanowi informację „ad personam”, a ostatnio, że przygotowanie takiej informacji to praca tak żmudna, że uniemożliwi wręcz wykonywanie „normalnych” obowiązków przez urzędników.
Wobec takich argumentów zaczęliśmy pytać nie o zgody wydawane w dłuższym okresie (na przykład jednego roku), ale w okresach krótszych. Najpierw miesiąca, potem tygodnia, a ostatnio w jednym określonym dniu roboczym. Nic to nie pomogło – Minister w odpowiedzi na taki wniosek stwierdził, że przygotowanie informacji publicznej w tym zakresie to praca ponad siły, jest to informacja przetworzona i w związku z tym wymagać będzie olbrzymich nakładów pracy.
Jak wskazaliśmy wyżej, Sąd czyni bardzo dużo, by fantazja autorów decyzji, pisanych w imieniu Ministra, nie czyniła prawa polem do stosowania nieuzasadnionych uników, ale zauważamy, że niektórzy funkcjonariusze publiczni z Ministerstwa Finansów konkurują w sposób niezamierzony z programem kabaretowym, bo po wymianie korespondencji okazało się jednak, że we wskazanym dniu… nie wydano żadnej zgody na dodatkowe zatrudnienie dla pracowników Ministerstwa Finansów.

A oto jak wyglądała ta sprawa:

Na początku był wniosek Rady Sekcji Krajowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Skarbowych:

Na podstawie art. 1 ust. 1, art. 2, art. 3 ust. 1 i 2, art. 4 i art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej wnoszę o przekazanie informacji publicznej:
1) Czy były wydawane w Ministerstwie Finansów 7 stycznia 2014 roku zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęć zarobkowych na podstawie art. 80 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej?
2) Liczby zgód na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęć zarobkowych wydanych 7 stycznia 2014 roku dla pracowników Ministerstwa Finansów na podstawie art. 80 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej.
3) Imion, nazwisk i stanowisk służbowych pracowników Ministerstwa Finansów, którzy otrzymali 7 stycznia 2014 roku zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowe na podstawie art. 80 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o służbie cywilnej.
4) Liczby zgód na prowadzenie zajęć dydaktycznych wydanych 7 stycznia 2014 roku dla pracowników Ministerstwa Finansów.
5) Imion, nazwisk i stanowisk służbowych pracowników Ministerstwa Finansów, którzy otrzymali w 7 stycznia 2014 roku zgody na prowadzenie zajęć dydaktycznych.
Odpowiedź Ministerstwa Finansów:

W odpowiedzi na wniosek Rady Sekcji Krajowej Pracowników Skarbowych NSZZ „Solidarność” w Warszawie z dnia 6 marca 2014 r. znak: SK/404/2014 (…) uprzejmie informuję, co następuje. 

Zgodnie z art. 1 ust. 1 uodip informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych. Przepis art. 6 ww. ustawy zawiera przykładowy katalog informacji i dokumentów stanowiących informację publiczną w rozumieniu uodip. Przesłanką kwalifikującą daną informację do kategorii informacji publicznej jest spełnianie przez nią kryterium przedmiotowego. Omawiając zakres przedmiotowy udostępnianych w oparciu o przepis art. 6 uodip informacji należy wskazać, iż podzielone one zostały na pięć odrębnych kategorii. Każda z nich związana jest jednak z istotnymi aspektami działania podstawowych organów państwa. Informacją publiczną będzie zatem informacja posiadana przez dany organ władzy publicznej, której organ używa do zrealizowania powierzonych prawem zadań publicznych.
W świetle wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2003 r. sygn. akt II SA 4059/02 informacją publiczną w rozumieniu art. 6 uodip będzie każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa.
Mając powyższe na uwadze, po przeanalizowaniu żądania w zakresie podania informacji publicznej dotyczącej liczby zgód na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz. 1505, z późn. zm.) oraz liczby zgód na prowadzenie zajęć dydaktycznych wydanych w dniu 7 stycznia 2014 r. pracownikom Ministerstwa Finansów nie pełniącym funkcji publicznej, jak również zgód wydanych pracownikom pełniącym funkcję publiczną w części pozostającej bez związku z realizacją zadań publicznych, a także podania imion, nazwisk i stanowisk służbowych pracowników, którym ww. zgody zostały udzielone, należy stwierdzić, że przedmiotowe informacje nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu uodip. Informacje te nie są zaliczane do sfery spraw publicznych, stanowią informacje o charakterze osobistym (ad personam), a ich udostępnienie powodowałoby naruszenie prawa do ochrony życia prywatnego.
W pozostałym zakresie objętym wnioskiem tj.: udzielenia informacji publicznej: czy w dniu 7 stycznia 2014 r. były wydawane w Ministerstwie Finansów zgody na dodatkowe zatrudnienie lub zajęcie zarobkowe, a także podania informacji publicznej dotyczącej liczby zgód na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej oraz liczby zgód na prowadzenie zajęć dydaktycznych wydanych w dniu 7 stycznia 2014 r. pracownikom Ministerstwa Finansów pełniącym funkcję publiczną w części pozostającej w związku z realizacją zadań publicznych, a także podania imion, nazwisk i stanowisk służbowych pracowników, którym ww. zgody zostały udzielone, uprzejmie informuję, iż Ministerstwo Finansów nie dysponuje gotową informacją zawierającą dane objęte żądaniem.
Wytworzenie i udostępnienie ww. informacji wymagać będzie podjęcia szeregu pracochłonnych, jak również czasochłonnych czynności, takich jak m.in.: sięgnięcie do materiałów źródłowych znajdujących się w aktach osobowych pracowników, dokonanie analizy wszystkich wydanych zgód na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego w celu wyselekcjonowania tych, które zostały udzielone w dniu 7 stycznia 2014 r., następnie wyselekcjonowanie tych, które zostały udzielone pracownikom pełniącym funkcję publiczną, a następnie ustalenie czy dodatkowe zatrudnienie lub zajęcie zarobkowe pozostaje w związku z realizacją zadań publicznych. Konieczne będzie również przeanalizowanie wszystkich wydanych zgód na podjęcie zajęcia zarobkowego w celu wyselekcjonowania tych, które dotyczą prowadzenia zajęć dydaktycznych, wyodrębnienie z tej grupy tych zgód, które zostały udzielone pracownikom pełniącym funkcję publiczną i ustalenie czy pozostają w związku z realizacją zadań publicznych.
Przeprowadzenie tych czynności wymagać będzie zaangażowania znacznych zasobów osobowych i finansowych.
Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 października 2006 r. sygn. akt I OSK. 1347/05 w sytuacji, gdy podmiot nie dysponuje gotową informacją na dzień złożenia wniosku, a jej udostępnienie wymaga podjęcia dodatkowych czynności polegających na sięgnięciu np. do dokumentacji źródłowej, wtedy wytworzenie dokumentów żądanej treści wskazywać będzie na proces jej przetworzenia. Wówczas żądana informacja będzie miała charakter informacji przetworzonej, tj. takiej, która co do zasady wymaga dokonania stosownych analiz, zestawień połączonych z zaangażowaniem w ich pozyskanie znacznych środków osobowych i finansowych.
Zgodnie art. 3 ust. 1 pkt 1 uodip uzyskanie tego typu informacji publicznej możliwe jest w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego.
Odnosząc się do zagadnienia „szczególnie istotnego interesu publicznego” należy zwrócić uwagę na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Olsztynie z 6 września 2011 r. sygn. akt. II SA/OI435/11, w którym sąd stwierdził, że rozpatrując wniosek odnośnie udzielenia informacji publicznej przetworzonej organ bada istnienie szczególnego interesu publicznego.
Z analiz orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że pojęcie „interesu publicznego” jest pojęciem niedookreślonym. Interes publiczny odnosi się w swej istocie do spraw związanych z funkcjonowaniem państwa oraz innych ciał publicznych jako prawnej całości, zwłaszcza, jeżeli związane jest ono z gospodarowaniem mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Skuteczne działanie w ramach interesu publicznego wiąże się z możliwością realnego wpływania na funkcjonowanie określonych instytucji państwa w szerokim tego słowa znaczeniu. Dla uzyskania informacji publicznej przetworzonej istotne jest nie tylko, że jest ona ważna dla dużego kręgu potencjalnych odbiorców, ale również, że jej uzyskanie stwarza realną możliwość wykorzystania uzyskanych danych dla poprawy funkcjonowania państwa, np. usprawniałoby działanie jego organów.
W związku z powyższym, wzywam do wykazania w terminie 14 dni od dnia doręczenia niniejszego pisma, że uzyskanie informacji przetworzonej dotyczącej: liczby wydanych pracownikom Ministerstwa Finansów w dniu 7 stycznia 2014 r. zgód na podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej oraz zgód na prowadzenie zajęć dydaktycznych w części pozostającej w związku z realizacją zadań publicznych, a także imion, nazwisk i stanowisk służbowych pracowników Ministerstwa Finansów, którym ww. zgody zostały udzielone jest szczególnie istotne dla interesu publicznego.
Zastępca Dyrektora Biura Dyrektora Generalnego Elżbieta Kazaniecka.

Stanowisko NSZZ wobec tego, jakże obszernego i zupełnie do niczego nie potrzebnego, pozaprawnego „wezwania” MF:

W związku z wezwaniem do wykazania szczególnego interesu publicznego, zawartym w piśmie BDG1/066/17/MDB/14/RD-25511 z 13 marca 2014 roku uprzejmie informuję, co następuje (…). 

Po zapoznaniu się ze stanowiskiem Ministra Finansów (Minister) RSK odnosi wrażenie, że Ministerstwo Finansów robi sobie kpiny z prawa do dostępu do informacji publicznej.
Nie ustalono nawet, czy 7 stycznia 2014 roku w ogóle wydawane były jakiekolwiek zgody na dodatkowe zajęcia zarobkowe, dodatkowe zatrudnienie czy też na prowadzenie zajęć dydaktycznych, ale – szablonowo i bez odniesienia do konkretnego wniosku stwierdzono – że udzielenie żądanych informacji wymagać będzie podjęcia czynności, które – zdaniem Ministra – przesądzają o tym, że to informacja przetworzona (co jest oczywistym nonsensem).
Nawet policzenie (być może do zera) liczby wydanych zgód (a wiadomo, że takie dane są w systemie Koma eHR od ręki), to wg Ministra jest przetwarzanie informacji. To bardzo niepokoi, bo każe zadać pytanie, czy dochody budżetu państwa oraz nadzór nad służbami skarbowymi są na pewno pod nadzorem osób, które mogą podnieść ten ciężar.
Nie wiedzieć po co Minister podzielił zgody na te, które „pozostają bez związku z realizacją zadań publicznych” oraz takie, które „pozostają w związku z realizacją zadań publicznych” – tak, jakby zgody nie były wydawane przez organ administracji w ramach realizacji przez organ zadań publicznych.
Minister założył też, że informacja o liczbie zgód może mieć charakter ad personam – co odpowiedź Ministra kwalifikuje raczej do rubryki „Humor z zeszytów szkolnych”, niż pisma aspirującego do poważnego stanowiska organu administracji rządowej.
W tych okolicznościach żądanie wykazania „istotnego interesu publicznego” kompromituje autora pisma i RSK nie będzie w tej farsie uczestniczyć poprzez spełnienie zadość osobliwemu – biorąc pod uwagę okoliczności i stan faktyczny sprawy – żądaniu.
z up. RSK, Tomasz Ludwiński.
Czas na wielki finał, czyli odpowiedź MF:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 6 marca 2014 r. znak: SK/404/2014 oraz pismo z dnia 7 kwietnia 2014 r. znak: SK/556/2014 w sprawie udzielenia informacji publicznej (…): 

Biuro Dyrektora Generalnego Ministerstwa Finansów uprzejmie informuje, iż w dniu 7 stycznia 2014 r. nie została wydana żadna zgoda na dodatkowe zatrudnienie lub dodatkowe zajęcie zarobkowe dla członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego w Ministerstwie Finansów na podstawie art. 80 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz.1505 z późn. zm.).
Zastępca Dyrektora Biura Dyrektora Generalnego Elżbieta Kazaniecka.

Tak oto po 42 dniach od złożenia wniosku dowiedzieliśmy się, że coś, co w ocenie Ministra wymagało tytanicznej pracy, nie istnieje.
Gdyby mordowanie obywateli śmiechem przez konstytucyjne organy państwa było karalne, pracownicy MF dawno byliby po wyrokach.

Rada Sekcji Krajowej NSZZ „S” Pracowników Skarbowych